Filial Terapi Süreci

FILIAL TERAPİ

Anne babalara oyun yoluyla çocukla ilişkilerini güçlendirmeyi öğreten psikoeğitimsel bir yaklaşımdır.

Oyunun insan ilişkilerinde sağladığı olumlu etkisi her geçen gün daha da farkediliyor. Oyun oynamak için zaman ayıran ailelerin daha güçlü ve mutlu hissettikleri; zorluklarla mücadele etme becerilerinin geliştiği görülüyor. Filial terapi modeli de terapötik oyunu kullanarak aile içi ilişkileri güçlendirmeyi hedefler.

Filial terapi, 3-10 yaş arasındaki çocuklara ve ailelerine yardımcı olan gelişimsel bir oyun terapisi yaklaşımıdır. Hem normal gelişim gösteren, hem de duygusal, davranışsal ve gelişimsel güçlükleri olan çocuklar ile kullanılır. İlk olarak 1960 yılında Bernard ve Louise Guerney tarafından geliştirilmiştir. Daha sonra Dr. Rise VanFleet çeşitli ülkelerde yaptığı çalışmalarla filial terapi yaklaşımında öncü olmuştur.  Son yıllarda oldukça yaygınlaşan bu terapi modelinin çocukların sorunlarını azaltmada ve aile içi ilişkiyi güçlendirmede olumlu etkisi uzun dönemli araştırmalarla ortaya konmuştur. (Filial ismi latin kökenli olup, evlat anlamındadır ve anne-baba ve çocuk arasındaki ilişkiyle ilgilidir).

Bu psiko-eğitimsel model, aile üyelerinin birbirleriyle olan ilişkilerini güçlendirmeyi ve başaçıkma becerilerini zenginleştirmelerini sağlar. Anne-baba ve çocuk ilişkisinde açıklığı ve güveni artırmayı hedeflediğinden hem önleyici, hem de sorun varsa, o sorunun çözümüne yardımcı olan bir terapi programı olarak tanımlanabilir. Terapi sürecinde anne babalar çocuklarıyla özel oyun görüşmelerini nasıl yürüteceklerini öğrenme fırsatı bulurlar. Anne baba, terapist ve çocukla bir araya gelerek yapılan filial terapi seansları anne babaların çocuklarını daha iyi anlamalarını sağlar ve onlarla kurdukları duygusal bağı güçlendirir.

Dolayısıyla, anne babalar çocuklarıyla aralarındaki ilişkiyi güçlendirmek, terapistler aile içinde çocuklarla ilgili sorunlara yardımcı olabilmek amacıyla bu modelden faydalanabilirler. Filial terapi sürecinde anne babalar, aile içinde olumlu değişimi sağlamak için terapistle yakın işbirliği içindedirler. Bir çok terapi modelinde terapist terapi görüşmelerini doğrudan çocukla yapıp, diğer konuları anne babayla ayrı olarak görüşür. Filial terapide, terapistin rehberliğinde anne babalar çocuklarıyla özel oyun görüşmelerini yürütmeyi öğrenirler. Anne babalar terapi sürecinde kendilerini terapistin gerçek partneri olarak düşünülürler.

Anne babaların çocuklarıyla oyun görüşmeleri düzenlemelerinin birkaç avantajı vardır:


Anne babalar,
-    çocuklarıyla uzun zamandır beraberdirler ve onları terapistten daha yakından tanırlar.
-    çocuklarıyla özel oyun görüşmelerini yürütebilmeyi öğrenebilirler.
-    çocukların hayatlarındaki en önemli kişilerdir.
-    terapi sürecine katılım gösterdikleri zaman, değişimler  genellikle daha etkili ve uzun dönemlidir.
-    filial terapide çocuklarını anlamada oyunu nasıl kullanacaklarını anlarlar. Bu bilgi, onlara çocuklarına nasıl davranabilecekleri konusunda yol göstericidir.

Filial terapi anne-baba ve çocuk ilişkisini doğrudan güçlendiren bir yaklaşımdır ve ailenin tüm üyeleri bu yaklaşımdan yararlanır. Genellikle anne babalar ve çocuklar beraber düzenledikleri oyun görüşmelerinden keyif alırlar. Çocukların duygularını ortaya koyma ve sorunlarını çözme sürecinde oyunu kullanmak aile içindeki her üye için rahatlatıcı ve değişimi sağlayan bir etkendir.

Neden oyun seansları?

Çocuklar anne babalarının niyetlerini bazen yanlış anlarlar ve görünürde küçük bir sebepten dolayı mutsuz, güvensiz ya da istismara uğramış hissederler. Genellikle duygularının ve ihtiyaçlarının farkına varamayan çocuklara anne baba herzamanki gibi yardımcı olamayabilir. Bu nedenle aralarındaki iletişim yetersiz ve eksik kalabilir.

Ancak oyun çocuğun geliştiği, öğrendiği, iç dünyalarını ifade ettiği, duygusal yaşamını ve ilişkilerini ortaya koyduğu en önemli yoldur. Bu nedenle çocukla her hafta yarım saatlik ‘çocuk merkezli oyun’ terapisi temel becerilerini içeren özel oyun saatleri düzenlemek psikolojik gelişimleri için çok önemlidir. Filial terapide anne babaların çocuklarıyla yaptıkları oyun görüşmeleri psikoterapistlerin senelerdir küçük çocuklarla kullandıkları temel ilkeler ve becerilerden oluşur ve bu beceriler anne babalara öğretilir.

Filial Terapi’nin hedefleri:

3-10 yaş arası çocuklara ve ailelerine uygulanan filial terapi modelinin hedefleri aşağıdaki gibidir:

Çocuklar için:

-    Duygularını yapıcı şekilde tanımak ve ifade etmek
-    Duyulmaları için fırsat vermek
-    Etkili problem çözme ve başetme becerilerini geliştirmelerine yardım etmek
-    Kendine güvenlerini artırmak
-    Anne babalarına güvenlerini artırmak
-    Problemleri azaltma ya da yok etmek
-    Açık ve işbirliği içinde olan, tüm gelişim alanlarında sağlıklı gelişimi destekleyen bir aile havası yaratmak

Anne babalar için:

-    Genel olarak çocuğun psikolojik gelişimini anlamak.
-    Çocukları ile yaşadıkları hayalkırıklıklarını azaltmak
-    Ebeveynlik becerilerini artırmak.
-    Çocuklarıyla iletişimi artırmak.
-    Takım olarak çalışmalarını sağlamak
-    Çocuklarıyla ve ebeveynlikleri ile ilgili olan kendi konularını güvenli bir ortamda çalışabilmek.

Genel olarak filial terapinin hedefleri:

•    Sorunları  kaynağına inip ortadan kaldırmak
•    Anne baba ve çocuk arasında olumlu etkileşimi geliştirmek
•    Ailenin iletişim, başaçıkma ve problem çözme becerilerini artırmak
•    Gelecekteki sorunlarla daha etkili başaçıkmalarını sağlamak.

Referans: VanFleet, Risë (1998). , A Parent’s Guide to Filial Therapy.  Printed in VandeCreek, Knapp, & Jackson (Eds.), Innovations in Clinical Practice:  A Source Book (vol. 16).  Sarasota, FL:  Professional Resource Press.